Vastrechttarieven 2026: hoe zit het en wat betaalt u eigenlijk voor uw energierekening?

Wist u dat vaste leveringskosten voor energiegebruikers met zonnepanelen kunnen oplopen tot ongeveer 20 euro per maand, terwijl klanten zonder zonnepanelen vaak rond de 8 euro per maand betalen? Dat verschil kan een flinke extra kostenpost zijn op de energierekening.

Sinds april 2024 rekenen veel energieleveranciers namelijk terugleverkosten wanneer u stroom teruglevert aan het net. Een veelgebruikte manier om deze kosten door te berekenen is het verhogen van de vaste leveringskosten. Een voorbeeld hiervan is ANWB Energie waar de vaste leveringskosten voor zowel stroom als gas 7 euro per maand bedragen.

In dit artikel leest u precies wat vastrecht is, hoe deze vaste kosten zijn opgebouwd en wat er in 2026 verandert. U ontdekt ook wat dit concreet betekent voor uw energierekening en hoe u kunt beoordelen of uw contract nog bij u past.

Wat is vastrecht en waarom betaalt u het?

Vastrecht is een vast bedrag dat u betaalt aan uw energieleverancier, ongeacht hoeveel energie u verbruikt. Tegenwoordig wordt hiervoor vaker de term vaste leveringskosten gebruikt. Beide termen worden nog steeds naast elkaar gebruikt. Dit vaste bedrag betaalt u per maand, kwartaal of jaar voor het afnemen van gas en of elektriciteit.

De vaste leveringskosten dekken verschillende onderdelen. Een deel bestaat uit administratiekosten voor het beheren van klantgegevens en verbruiksgegevens. Daarnaast betaalt u voor klantenservice en ondersteuning bij vragen of problemen. Ook verwerken leveranciers in deze kosten de bijdragen aan de netbeheerder voor het onderhoud van het energienet, zoals het beheer van leidingen en kabels.

Energieleveranciers bepalen zelf de hoogte van deze vaste kosten. Dat betekent dat de tarieven per leverancier aanzienlijk kunnen verschillen. De Autoriteit Consument en Markt controleert of deze kosten redelijk zijn. Er gelden maximum tarieven, maar binnen die marges hebben leveranciers vrijheid in de prijsstelling. In de praktijk liggen de vaste kosten voor stroom of gas vaak tussen 70 en 100 euro per jaar.

Belangrijk om te weten is dat u voor stroom en gas afzonderlijk vastrecht betaalt. Wanneer u beide producten afneemt, betaalt u dus ook voor beide vaste kosten. Bij het vergelijken van energiecontracten wordt vaak gekeken naar de prijs per kilowattuur en per kubieke meter gas. Toch kunnen de vaste leveringskosten ongeveer de helft van de totale rekening vormen. Daarom is het verstandig om deze kosten altijd mee te nemen in uw vergelijking.

Hoe zijn de vastrecht tarieven opgebouwd?

De vastrecht tarieven bestaan uit twee onderdelen: de vaste kosten die energieleveranciers rekenen en de netbeheerkosten die worden doorberekend aan de consument.

Vaste kosten van energieleveranciers

Dit zijn kosten die niet direct samenhangen met het daadwerkelijke energieverbruik. Denk aan administratie, klantenservice en operationele kosten. Deze vaste leveringskosten bepalen leveranciers zelf.

Netbeheerkosten

Dit zijn kosten die u betaalt voor het gebruik en onderhoud van het gas- en elektriciteitsnet. De netbeheerkosten bestaan onder andere uit:

·       het aansluit tarief voor het beheer van uw aansluiting

·       het transporttarief voor het gebruik van de netten

·       het meettarief voor het gebruik en beheer van uw energiemeter

In 2025 stegen de tarieven voor het transport van elektriciteit en gas met ongeveer 11 procent. Dat kwam neer op een verhoging van ongeveer 60 euro per jaar voor een gemiddeld huishouden. Deze stijging was nodig omdat netbeheerders fors investeren in uitbreiding en verzwaring van de netten.

Daarnaast bestaan er grote verschillen tussen energieleveranciers in de vaste leveringskosten. Voor stroom variëren deze kosten van ongeveer 84,70 euro tot ruim 940 euro per jaar. Hierdoor loont het sterk om contracten goed te vergelijken.

Wat verandert er in 2026 en wat betekent dit voor u?

In 2026 wijzigen de belastingen en kortingen op energie opnieuw. Dit heeft direct effect op uw energierekening.

Energiebelasting 2026

·       De belasting op stroom daalt van ongeveer 0,12286 euro per kilowattuur naar ongeveer 0,1108 euro per kilowattuur.

·       De belasting op gas stijgt van ongeveer 0,69957 euro per kubieke meter naar ongeveer 0,7267 euro per kubieke meter.
(bron: Gaslicht.com, Independer, Energievergelijk)

De vaste korting die u jaarlijks ontvangt, de vermindering energiebelasting, daalt licht:

·       van 635,19 euro in 2025 naar ongeveer 628,96 euro in 2026
(bron: Energievergelijk)

Netbeheerkosten 2026

De netbeheerkosten stijgen in 2026 opnieuw. De ACM verwacht een gemiddelde stijging van ongeveer 25 euro per jaar voor een gemiddeld huishouden.
(bron: ACM via Overstappen.nl)

Effect op een gemiddeld huishouden

Een huishouden met een jaarlijks verbruik van ongeveer 2.760 kilowattuur stroom en ongeveer 1.169 kubieke meter gas merkt een beperkte verandering in de totale kosten. Het verschil loopt uiteen van enkele euro’s tot enkele tientjes, afhankelijk van de verhouding tussen gas en stroomverbruik. Huishoudens die weinig tot geen gas gebruiken profiteren vooral van de lagere stroombelasting.

Huishoudens met zonnepanelen

Sinds april 2024 rekenen veel leveranciers extra kosten voor teruglevering van stroom. Sommige leveranciers rekenen hogere vaste leveringskosten voor huishoudens met zonnepanelen. Het is daarom verstandig om hierop te letten bij het vergelijken van contracten.

Daarnaast stopt de salderingsregeling per 1 januari 2027. Vanaf dat moment ontvangt u geen volledige verrekening meer, maar een terugleververgoeding die lager zal zijn. Rond 2030 geldt dat de vergoeding redelijk moet zijn. De exacte invulling hiervan ligt bij de energieleveranciers en de markt.

Deze ontwikkelingen maken het steeds belangrijker om energieleveranciers te vergelijken, vooral voor huishoudens met zonnepanelen.

Conclusie

Vastrecht en netbeheerkosten vormen een belangrijk onderdeel van de energierekening. In 2026 daalt de stroombelasting, stijgt de gasbelasting en wordt de vaste korting iets lager. Tegelijkertijd nemen de netbeheerkosten verder toe. Voor de meeste huishoudens betekent dit een lichte toename van de totale kosten, vooral wanneer er gas wordt gebruikt.

Voor huishoudens met zonnepanelen kunnen de vaste leveringskosten en eventuele terugleverkosten aanzienlijk oplopen. Daarom is het vergelijken van energiecontracten belangrijker dan ooit. Kijk daarbij niet alleen naar de verbruikstarieven, maar ook naar de vaste leveringskosten en de teruglevervoorwaarden.

Door helder inzicht te hebben in de opbouw van uw energierekening en door regelmatig te vergelijken, kunt u beter inspelen op de veranderingen in 2026 en houdt u grip op de energiekosten.

‍

‍